แนะนำกันก่อนนิดหน่อย Pathfinder หรือที่แฟนๆเรียกกันเล่นๆว่า D&D 3.75E นั้นมาจาก Paizo Publishing ซึ่งเดิมทำสัญญาออกนิตยสารของเจ้าพ่อเก่า Dungeons & Dragons ให้พ่อมดริมหาด (Wizards of the Coast) หลังหมดสัญญาได้ไม่นาน Paizoก็ยังออกนิตยสารต่อ แต่เปลี่ยนมาใช้โลกของตนเองแทน ซึ่ง D&D ตอนนั้นเป็น 3.5E ซึ่งเผยแพร่ตามลิขสิทธิ์ Open Gaming License ที่ถ้าเป็นซอฟท์แวร์ก็คือโอเพนซอร์สให้เอาทุกอย่างยกเว้นส่วนที่ถือว่าเป็น Product Indentity ไปเผยแพร่ดัดแปลงได้

เมื่อพ่อมดฯจะออก D&D 4E ซึ่งไม่ใช้ลิขสิทธิ์ OGL แล้ว Paizoกลัวจะสะดุดข้อกฏหมายเลยเลือกใช้ 3.5E ต่อ แต่ก็ตัดสินใจยกเครื่องระบบการเล่นครั้งใหญ่เสียด้วย ผลก็คือตอนออกมา Pathfinder โดนใจผู้เล่นมากกว่า D&D 4E มากมายเลยเตะเจ้าพ่อเก่าตกบัลลังค์แล้วก็ขึ้นครองตำแหน่งแทน (D&D ปรับปรุงใหม่เป็น 5E แล้วรู้สึกจะกระเตื้องขึ้น แต่ผมก็ไม่ได้ตามข่าวใกล้ชิดนักหรอกนะ)

ถ้าเทียบกับ D&D 3.5E ที่เป็นต้นแบบแล้ว Pathfinder ปรับให้เข้าใจง่าย ดัดแปลงง่ายกว่า แล้วก็เอาใจผู้เล่นมากกว่าครับ ตัวอย่างง่ายๆคือเกมนี้ใช้ระบบเลเวลแบบขึ้นกับอาชีพ เริ่มเกมตอนสร้างตัวละครเลือกมาอาชีพหนึ่งสมมุติว่าเป็นจอมเวท พอเลเวลอัพแล้วผู้เล่นจะเลือกได้ว่าเอาเลเวลใหม่ไปอัพอาชีพไหน นั่นคือตัวละครเลเวล 2 อาจจะเป็นจอมเวทเลเวล 2 หรือจอมเวทเลเวล 1 นักสู้เลเวล 1 ก็ได้ โดยแต่ละเลเวลของแต่ละอาชีพจะมีประโยชน์ต่างๆกันไป แต่ D&D 3.5E บีบให้ผู้เล่นเน้นรูปแบบการเล่นของตัวละครอยู่หน่อย คือถ้ามีอาชีพที่เลเวลห่างกันมากกว่า 1 ขั้นเมื่อไหร่ EXPที่ได้จะลดลงเหลือ 80% แต่ว่าตัวละครจะมีอาชีพถนัดอยู่ซึ่งจะไม่เอามาคิดรวมเวลาใช้หลายอาชีพ ซึ่งอาชีพถนัดนี้จะแล้วแต่เผ่าพันธุ์ของตัวละคร อย่างของเอลฟ์จะเป็นจอมเวท (นั่นคือจอมเวทเอลฟ์ อยู่มาวันหนึ่งอยากได้เลเวลนักสู้ขึ้นมา ถึงจะเป็นจอมเวทเลเวล 10 กว่าๆเข้าไปแล้วคู่กับนักสู้เลเวล 1 ก็ไม่โดนหัก EXP) ส่วนมนุษย์ที่มีความกะล่อนเป็นพิเศษนั้นจะนับเอาอาชีพที่มีเลเวลสูงสุดเป็นอาชีพถนัด

ส่วน Pathfinder ไม่บีบผู้เล่นแบบนั้น แต่ใช้วิธียุให้ผู้เล่นเน้นอาชีพหนึ่งๆโดยทุกครั้งที่เลือกอัพอาชีพถนัด(ซึ่งเลือกเองได้ตอนสร้างตัวละคร)จะได้สกิลพอยเพิ่มฟรีหรือไม่ก็ HPสูงสุดเพิ่มฟรี ซึ่งส่วนของสกิลหรือทักษะ (ในเกมนี้หมายถึงความชำนาญในการทำอะไรๆธรรมดาๆ อย่างปีนต้นไม้ ว่ายน้ำ ฯลฯ) ทั้งสองเกมจะมีทักษะอาชีพของแต่ละอาชีพอยู่ (หมายถึงทักษะที่ถ้าเป็นอาชีพนั้นๆจะได้ใช้บ่อยจนชำนาญ เลยคุ้น) ซึ่ง D&D 3.5E นั้น ถ้าจะอัพทักษะที่ไม่ใช่ทักษะอาชีพจะต้องใช้สองแต้ม (ซื้อทีละครึ่งได้ แต่ทักษะครึ่งขั้นไม่มีประโยชน์อะไร) และระดับสูงสุดของทักษะอาชีพจะเท่ากับ เลเวลตัวละคร+3 (คือตัวละครเลเวล1จะมีทักษะได้สูงสุดระดับ 4) ส่วนทักษะที่ไม่ใช้ทักษะอาชีพก็เอาค่าเดียวกันมาหาร 2 (ปัดเศษลง นั่นคือตัวละครเลเวล1จะมีทักษะได้สูงสุดระดับ 2 อัพมาหนึ่งเลเวลก็ยังเป็น 2 เพราะปัดเศษลง) ส่วน Pathfinder กำหนดง่ายๆว่าระดับทักษะสูงสุดเท่ากับเลเวลตัวละคร แต่เวลาใช้ทักษะอาชีพให้โบนัส +3 จบ

ใครสนใจและไม่กลัวภาษาอังกฤษก็แวะไปดูในเว็บเอานะครับ ถึงไม่สนใจตัวเกมเลย แต่มีข้อมูลหลายๆอย่างอย่างพวกอาวุธหรือเผ่าพันธุ์ที่ละเอียดทีเดียว

Pathfinder Reference Document อันนี้ของ Paizoเอง แบ่งหมวดหมู่ตามหนังสือที่ออก
D20 PFSRD อันนี้มีโฆษณา แต่จัดเรียงเนื้อหาตามหมวดหมู่เอาเรื่องเดียวกันมาไว้ด้วยกันแบบข้ามหนังสือ แล้วก็มีเนื้อหาจากผู้จัดจำหน่ายรายอื่นๆนอกจาก Paizo เองด้วย (เว็บนี้มีภาพประกอบ ซึ่งไม่ใช่เนื้อหาเปิดนะครับ)

ส่วนที่น่าจะมีประโยชน์กับคนในนี้คือ Advanced Race Guide ซึ่งเขียนถึงเผ่าพันธุ์แฟนตาซีต่างๆอย่างละเอียดมาก และมีตัวเลือกให้ปรับแต่งเผ่าต่างๆแบบไม่หลุดคอนเซปท์ด้วย กับส่วนของอาชีพ Classes ซึ่งกระจายอยู่ใน Core Rulebook, Advanced Class Guide, Advanced Player's Guide และ Ultimate Combat (เว็บหลังรวมๆไว้ในที่เดียวแล้ว) ซึ่งมีการปรับแต่งอาชีพต่างๆ

ชอบตรงที่เล่าเกี่ยวกับระบบครับ

แนะอย่างนึง
ตรง "ตัวอย่างง่ายๆคือเกมนี้" น่าจะเปลี่ยน เกมนี้ เป็น D&D นะครับ อ่านตอนแรกนึกว่าหมายถึง Pathfinder