เคยไหมครับ? สร้างเกมขึ้นมาเกมนึง สมมติว่า... เกมยิงเอเลี่ยนก็แล้วกัน

แต่พอเอาไปให้เพื่อนเล่นแล้ว เพื่อนบอกว่า ไม่สนุกเลยอ่ะ ยากอย่างงั้น ยากอย่างงี้

ไอ้เราก็เถียงเพื่อนไปว่า "โอ๊ย นายอ่ะกากเอง อ่อนเอง แค่เอเลี่ยนรุม9ตัวชิวๆ ยิงสบายๆน่า"

จริงครับว่าตอนเราเล่นอ่ะง่าย แต่มันง่ายสำหรับคนอื่นหรือเปล่า?

ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงให้เกมง่ายขนาดเดินชนเอเลี่ยนตายจนเคลียร์เกมนะ

แต่เราต้องเผื่อแผ่ ให้ผู้เล่นที่อ่อนกว่าเรา หรือผู้เล่นที่เพิ่งจับเกมเราใหม่ๆ ได้มีโอกาสชนะด้วย

ถ้าสถานการณ์แบบเอเลี่ยน 9 ตัวดาหน้ามารุมเรา ผู้สร้างอย่างเราต้องรู้เทคนิคชนะอยู่แล้ว (ก็แหงล่ะ เราเป็นคนสร้างนี่) แต่คนอื่นเขาไม่รู้เทคนิคแบบเรา ส่งผลให้สู้เอเลี่ยน 9 ตัวไม่ได้ และแพ้ ซ้ำแล้วซ้ำอีก จนร้ายแรงที่สุดคือ เขาเลิกเล่นเกมนี้ไป

สิ่งที่เกิดขึ้นคือ มันไม่ fair (ไม่ยุติธรรม) สำหรับผู้เล่น เราควรจะปรับให้เอเลี่ยนเดินช้าลง หรือให้มีจำนวนน้อยลง ก็แล้วแต่เรา ให้ผู้เล่นได้รู้สึกว่ามีโอกาสชนะหน่อย

เมื่อผู้เล่นชนะได้ เนี่ยแหละที่จะเกิดความสนุกขึ้นมา เพราะผู้เล่นได้รับ "รางวัล" ที่เขาควรจะได้

keyword ที่สำคัญอีกอันนึงคือคำว่า "รางวัล" และ "การลงโทษ"

รางวัล และการลงโทษ เป็นกุญแจอีกดอกนึงที่จะทำให้เกมสนุกครับ

รางวัลในที่นี้ ก็อย่างเช่น การชนะด่านนั้นได้, การได้รับไอเทมดีๆ, การได้เจอเนื้อเรื่องที่น่าสนใจ

การลงโทษ ก็อย่างเช่น โดนลดพลังชีวิต, เจอมอนสเตอร์, หรือเกมโอเวอร์

บางเกมก็ใจร้ายเกิน สักแต่จะลงโทษผู้เล่นเกินกว่าเหตุ เช่นให้ผู้เล่นเกมโอเวอร์รัวๆ เปิดหีบก็ตาย เดินอยู่ดีๆก็ตายโดยไม่มีเหตุผล ผู้เล่นจะรู้สึกว่าไม่ fair แล้วก็จะคิดในใจ "เฮ้ย เรายังไม่ได้ทำอะไรผิดเลยนะ เราควรจะได้รับการลงโทษขนาดนี้เลยเหรอ?" เมื่อความรู้สึกที่ไม่ fair นี้สะสมเรื่อยๆ ก็จะทำให้เกิดการเลิกเล่น (rage quit)

ในทางกลับกัน บางเกมก็ spoil รางวัล ให้อันนั้นอันนี้ จนเสียอรรถรส ก็ไม่ดีเหมือนกัน

ดีที่สุดคือสร้างความสมดุลระหว่างรางวัลและลงโทษครับ

เช่น ถ้าเปิดหีบเจอกับดัก ก็ให้โดนลดพลังชีวิตก็พอ ไม่ต้องรุนแรงถึงขนาดเกมโอเวอร์หรอก

หรือเช่น ถ้าบอสมีการโจมตีที่แรงมากๆๆ ตีครั้งเดียวตาย ก็ควรให้หลบง่ายๆหน่อย

อันนี้มีข้อยกเว้น บางเกม เช่น Brian's ผจญภัย เกมนี้เป็นเกมเฉพาะกลุ่ม สร้างมาเพื่อลงโทษโดยเฉพาะ กลุ่มผู้เล่นที่ชอบการโดนลงโทษ หรืออยากโดนลงโทษ ก็จะมาเล่นเกมนี้กัน

อีกแนวทางในการแก้ปัญหาเรื่องความ fair ของเกมคือ การให้ผู้เล่นเลือกระดับความยาก (difficulty) ครับ

ด้วยระดับความยากนี้ ผู้เล่น casual ก็จะสามารถมาเล่นเกมเราได้อย่างไม่มีปัญหา ส่วนผู้เล่น hardcore ก็สามารถหาความท้าทายได้จากเกมเราเช่นกัน

นอกจากเรื่องการต่อสู้แล้ว ยังมีเรื่องปริศนาอีกครับ

ปริศนาเนี่ย ถ้ามันยากมากๆๆ จนแก้ไม่ได้ เราต้องทบทวนตัวเองนะ ว่าปริศนาเรามันเวิร์คไหม?

การสร้างปริศนา ห้าม!! สร้างปริศนาที่เรารู้เรื่องคนเดียว ปริศนาที่ดีควรจะใช้ common sense ดูออก และไม่ควรจะใช้สติปัญญามากเกินไป

ผมไม่ได้หมายความว่าให้สร้างปริศนาโง่ๆนะ แต่ถ้าให้ผมมาหาแก้สูตรสมการเชิงเส้น3ตัวแปร ผมก็ไม่อยากเล่นต่อนะ

และปริศนาก็ไม่ควรจะเป็นความรู้เฉพาะทาง เช่น นำ copper มาเผาไฟ จะเปลี่ยนสี เอ่อ ขอโทษครับ วิชาเคมีน่ะผมเรียนจบมาเมื่อ 30 ปีที่แล้ว ลืมหมดแล้วจ้า หากต้องการจะนำความรู้เฉพาะทางมาสร้างปริศนาจริง ก็ต้องมี note ให้ความรู้ด้วย สำคัญมาก

หรือแม้แต่ปริศนาที่ง่าย ก็ควรจะมีคำใบ้ (hint) บอกจุดประสงค์หรือวิธีการทำงานของกลไกปริศนาให้ชัดเจน ถ้าไม่มีคำใบ้อะไรเลย ปล่อยให้คนเล่นสับสวิตช์โน่นนั่นนี่ครั้งแล้วครั้งเล่าก็ยังไม่รู้ว่าให้ทำอะไร มันจะไม่ใจร้ายไปหน่อยเหรอ?

การมีปริศนาแล้วแก้ไม่ได้ ก็คือการลงโทษที่ร้ายแรงที่สุดอย่างนึงเลย เพราะแก้ไม่ได้ก็ไปต่อไม่ได้ ทำให้ติดแหง่ก ทำให้เลิกเล่น (rage quit) ไปเลยครับ

เท่าที่อ่านมา เพื่อนๆ พอจะนึกออกกันหรือยังว่าการทำให้เกมมีความ fair นั้นสำคัญเพียงใด เกมน่ะทำยากได้ แต่ต้องมีตัวช่วยเยอะๆด้วย

ยิ่งสมัยนี้เป็นสังคมโซเชียล การบอกปากต่อปากเนี่ยมีอิทธิพลมาก ถ้าเกมเรายากไป (ไม่ fair) เขาก็จะพูดต่อๆ กันว่าเกมนี้ไม่หนุกเลย ไม่ต้องเล่นหรอกเธอ

ในทางกลับกัน ถ้าเกมเราดี เขาเล่นได้สนุก ก็จะยิ่งบอกปากต่อปากกัน มีคนเล่นมากขึ้นแบบทวีคูณเลยครับ

ป.ล. อ้อ ติด bug ก็คือการลงโทษนะ พยายามอย่าให้เกมมีบั๊กล่ะ

กำลังจะเม้นถึงไบรอัน ผจญภัยเลยแฮะ โดนดักก่อน อิๆ

//ขอบคุณครับ สำหรับความรู้ประดับบอร์ดที่เดี๋ยวนี้ไม่ค่อยมีให้เห็นแล้ว

นึกถึงเกมที่ควบคุมยากๆเหมือนกัน
หรือ มีปัญหากับระบบการเล่น ซึ่ง AI อาจจะไม่ได้โหด แต่เราชอบกดไม่ไป กดแล้วติดหิน ๆลๆ

คนสร้างเนี่ยไม่สามารถเทสต์เกมได้มีประสิทธืภาพเพราะเรารู้สิ่งที่เราวางไว้และเทสต์แต่ตรงนั้น เช่น ให้เดินจากจุดAไปจุดBเราก็เทสต์ตรงนั้นผ่านได้ก็จบแต่่คนเล่นเขาเริ่มจากจุดAอาจจะไปจุด C D E ก็ได้กว่าจะหาทางไปจุด B เจอก็เถลไถลไปไกล ซึ่งบั๊กในเกมมักเกิดจากตรงนี้ที่ผู้เล่นทำอะไรนอกเหนือจากที่คนสร้างวางเอาไว้ ทำเกมเสร็จถ้าอยากให้มีคุณภาพก็ต้องพึ่งเทสเตอร์ก่อนเผยแพร่ล่ะครับ lol

ป.ล.เกมท่านนกตอนโดนมอนล่องหนฆ่าตายผมงงเป็นไก่ตาแตกเลยว่าทำไมจู่ๆตายฟะ

คนสร้างเนี่ยไม่สามารถเทสต์เกมได้มีประสิทธืภาพเพราะเรารู้สิ่งที่เราวางไว้และเทสต์แต่ตรงนั้น เช่น ให้เดินจากจุดAไปจุดBเราก็เทสต์ตรงนั้นผ่านได้ก็จบแต่่คนเล่นเขาเริ่มจากจุดAอาจจะไปจุด C D E ก็ได้กว่าจะหาทางไปจุด B เจอก็เถลไถลไปไกล ซึ่งบั๊กในเกมมักเกิดจากตรงนี้ที่ผู้เล่นทำอะไรนอกเหนือจากที่คนสร้างวางเอาไว้ ทำเกมเสร็จถ้าอยากให้มีคุณภาพก็ต้องพึ่งเทสเตอร์ก่อนเผยแพร่ล่ะครับ lol

ป.ล.เกมท่านนกตอนโดนมอนล่องหนฆ่าตายผมงงเป็นไก่ตาแตกเลยว่าทำไมจู่ๆตายฟะ

ตรงนี้แก้ได้โดยการมีโน้ตบอกไว้ว่าจะมีศัตรูล่องหนนะ อะไรงี้ ซึ่งผมใส่ไว้ในเวอร์ชันหลังๆแล้วคับ อิอิ

กระทู้นี้มีประโยชน์มากเลยครับ
อย่างปริศนาประมาณว่าอะไรคือคำตอบของชีวิตจักรวาลและทุกๆสิ่งนี้.../fliptable
ขอบคุณสำหรับสาระดีๆนะครับ

ขอบคุณสำหรับกระทู้ดีๆ ครับคุณ Mysticphoenix
ถูกอย่างที่คุณว่าเลยครับ เรื่องความยาก-ง่ายของเกม เหมือนจะเป็นแค่พื้นฐาน แต่อย่างที่คุณ Natsuki พูด คนสร้างเกมอาจเผลอมองข้ามบ่อยๆ ต้องอาศัย tester ช่วยดูอีกที เรื่องแบบนี้บางทีคนสร้างเองไม่อาจรู้ได้หรอกครับ...

เรื่องเกม Brian ผมเห็นด้วยครับว่ามันมีความเฉพาะกลุ่ม (niche) สูงมาก มันเลยแทบไม่สามารถโปรโมทด้วยวิธีปกติได้เลย ต้องอาศัยแรงจาก social media มาช่วย เพราะมันไม่มี graphic หรือ artwork ทีเด่นๆ เลย เกมมันเน้นขาย gameplay กับ idea มากกว่า ซึ่งจะบอกคนเล่นยากหากไม่ต้องการ spoil เกม ถ้าหากใครทำเกมแนวเดียวกับเกม Brian แนะนำลุย social media อย่าง youtube อย่างเดียวไปเลยครับ จะเข้าถึงคนเล่นได้ง่ายกว่า

เกม Brian ผมว่ามันสร้างมาเพื่อปั่นหัวคนเล่นโดยเฉพาะเลยนะ จงใจให้คนเล่นรู้สึกอยากเลิกเล่น (rage quit) การ Game over ที่แท้จริงของเกมนี้ไม่ใช่การที่ตัวละครตาย แต่เป็นการที่คนเล่นเลิกเล่นเพราะยอมแพ้เกม (และคนสร้างเกมด้วย) ซึ่งหมายความว่าเกมนี้มันไม่ใช่การให้คนเล่นสวมบทตัวละคร (role-playing) และเดินไปตามเนื้อเรื่องที่ผู้สร้างเกมทำไว้ เพื่อกำจัดตัวร้ายในเนื้อเรื่องตามเป้าหมาย แต่เกม Brian ให้คนเล่นหนักไปทางเล่นเป็นตัวเองมากกว่า แล้วเดินไปตามเนื้อเรื่องที่สร้างมาแกล้งคนเล่นโดยเฉพาะ โดยตัวร้ายของเกมดูเหมือนจะเป็นคนสร้างเกมเองซะมากกว่าตัวร้ายจริงๆ ในเนื้อเรื่อง ซึ่งทั้งหมดมันแหกกรอบเกมทั่วไปที่คุณพูดถึง กฎต่างๆ จึงถูกทำลาย กำแพงระหว่างคนเล่นกับคนสร้าง (The fourth wall) มันจึงไม่มีในเกมแนวนี้ มันทำได้ถึงขนาดใช้ bug เป็นส่วนหนึ่งของ gameplay เลยก็ยังได้ (แต่ก็ต้องสื่อสารกับคนเล่นให้ดีด้วย ว่ามันยังมีทางไปต่อได้)

ความสนุกของเกมแนวนี้จึงไม่ใช่การเอาชนะตัวร้ายในเรื่อง แต่เป็นการเอาชนะคนสร้างเกม เอาชนะความไม่ยุติธรรม (unfair) ของเกม และเอาชนะความอดทนของคนเล่นเองไปตัว ในต่างประเทศเกมแนวนี้ก็มีพวก Unfair sonic, Cat mario, หรือ the stanley parable ซึงเกมทั้งหมดก็ใช้หลักการเหมือนกับที่ผมบอกมาแล้ว มันไม่สนใจเรื่องความยาก-ง่าย หรือระบบลงโทษ-รางวัลแบบเกมทั่วไป แต่เน้นไปที่การโจมตีคนเล่นโดยตรงมากกว่า หรือจะสรุปง่ายๆ เกมพวกนี้เหมือนมันไม่ได้สร้างมาให้คนเล่นเล่นเกม แต่ตั้งใจให้คนเล่นถูกเกมเล่นเองเลยต่างหาก

มีอีกเกมนึง มาริโอ้เนโกะ เนี่ยแหละ อันนี้ก็ใช่

แล้วก็มีเกมฆ่าตัวตายอีก Hiroๆ อะไรเนี่ยแหละ อันนี้จะเปลี่ยนการลงโทษให้เป็นรางวัลมากกว่า ตั้งจุดประสงค์ใหม่ให้เกม คือต้องตาย

;3

Dark Souls อีกเกมครับ โหดจริงๆ . . .

เล่นไปถึงด่าน Sen's Fortress ครับ คือถ้าผมไม่ไปดูเว็บไซต์ว่ากองไฟ(จุดเซฟ) ของด่านมันอยู่ตรงไหนล่ะก็
เวลาตายก็ต้องวิ่งตั้งแต่หน้าด่านอีกรอบเรื่อยๆ เลยครับ

แล้วจุดเซฟคือต้องร่วงลงไปจากตึก.. แล้วใครที่ไหนจะรู้ฟ่ระว่าต้องร่วงตรงไหน หรือกะจะไม่ให้เซฟ

ปริศนาในเกมของผมใช้ common sense คิดเอาเหมือนกัน ไม่บอกใบ้ตรงๆแต่ให้ผู้เล่นเลือกคิดเอาเอง ซึ่งหลายๆเกมก็ประมาณนี้แหละ แต่บางเกมก็ปริศนายากเกินแทบจะคิดไม่ออกหรือไม่ใบ้อะไรมาเลย ต้องเปิดบทสรุปดู หรือต้องใช้เทคนิคที่อภิมหาโหดมากกว่าจะผ่านไปได้ก็ยังมีให้เห็นอยู่เยอะนะ แต่มันอาจจะ fair สำหรับบางคนก็ได้มั้ง